houwer
Walon (Rifondou)
candjî
Etimolodjeye 1 candjî
Tayon-bodje vî francike * « skiuhijan » (minme sinse), adon racuzinåve avou l' neyerlandès « schuwen », mot cité dins l’ FEW 17 124b & 125b.
Li rfondaedje di ç’ mot cial est co so balance. Fåt i scrire « houwer » u « schiwer », « schuwer », « schouwer » ? (vey cial)Prononçaedje candjî
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /hu.we/ /hi.we/ (fok deus prononçaedjes) (H prumrece)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /hu.we/
- Ricepeures : hou·wer
Viebe candjî
| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | howe |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | houwez |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | houwans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | houwnut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | houwrè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | houwéve |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | howe |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | houwé |
| Ôtes codjowaedjes | come alouwer |
houwer
- (viebe å coplemint) fé po n’ nén atraper.
- Dj’ a houwé on måva côp. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Dj’ a houwé l’ côp k’ i m’ assenéve.
- Houwez les måvas camaerådes. — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) :
Loukîz a : « si houwer ».
Parintaedje candjî
Mots d’ aplacaedje candjî
Sinonimeye candjî
- (endaler po n’ nén esse må prins) : Loukîz a : « cori evoye »
Sipårdaedje do mot candjî
Ortografeyes candjî
E rfondou walon :
Ratournaedjes candjî
fé po n’ nén atraper
Etimolodjeye 2 candjî
Mot-brut « hû » (avou candjmint d’ voyale), avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes; mot cité dins l’ FEW 4 501b.
Prononçaedje candjî
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /hu.we/ /hɔ.we/ /u.we/ /u.e/ /u.ɛ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /hu.we/
- Ricepeures : hou·wer
Viebe candjî
| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | howe |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | houwez |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | houwans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | houwnut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | houwrè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | houwéve |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | howe |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | houwé |
| Ôtes codjowaedjes | come alouwer |
houwer
- xhufler, boerler so (onk, ene k’ est dvant les djins, so on scanfår, on terén d’ fotbal) po lyi mostrer k’ on voet evi çou k’ i dit, çou k’ i fwait.
- Il a stî houwé di tote li såle. — Motî del Hesbaye (fråze rifondowe).
- On howe on måva acteur. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- kidjåzer, vey evi.
Parintaedje candjî
Mots d’ aplacaedje candjî
Sinonimeye candjî
Ortografeyes candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :