|
== {{L|wa}} ==
==={{H|etimolodjeye}}===
{{Etim?}}
=== {{H|Prprononçaedje}} ===
Disfondowes: <span lang=wa-feller><B>âdje</B>, <B>adje</B>, <FONT COLOR="#800080"><B>audje</B></FONT>. Gm. âdje, Tch. audje, Pc. âje</span> {{BS-å-}}
** {{prcoi}} {{AFE|aːʧ|aʧ}}
** {{pzc}} {{AFE|ɔːʧ}} {{BS-å-}}
* {{Ric}}
=== {{H|Su|wa}} ===
{{~}} {{f}}
# longueur do vicaedje dispu li djoû k' k’ on-z a skepyî.
#* C' C’ esteut onk di mi ådje{{~}}.
#* Kéne ådje{{~}} avoz avoz ? Kéne ådje{{~}} a ddja vosse båshele båshele ?
#* Po si ådje{{~}}, il est co droet come èn î.
#* Maria Deyi Deyi ! Vosse pere, kéne ådje k'{{~}} k’ i n' n’ åreut nén asteure asteure ! (G. Lucy).{{s-rif|GLuc}}
#* On n' n’ fwait nén çoula a des pareyès ådjes (L{{~s}}. Hendschel).{{s|LH}}
#* Vosse messaedje va esse evoyî a totes sôres di djins, k' k’ ont totes sôres di tuzances, totes sôres di vicaedjes, totes les ådjes{{~s}}, ki fjhèt tos les mestîs... (L.mestîs… Hendschel).{{s|LH}}
# rond dins l' l’ tronce d' d’ èn åbe ki mostere si ådje. ▼#: {{lang|fr|F. âge (omrin).}}
#* Èn åbe ki les ådjes{{~s}} ni tnèt pus, c' c’ est on tourné. ▼
==== {{H|Reu}} ====
# {{r|bôle di deus ådjes}} u :, {{r|beyôle di deus ådjes}} : [[beyôle]] k' k’ a dins les 40 50 ans, et ene sipesse schoice å pî.
# {{r|la ddja bele ådje}} : la ddja lontins. Loukîz a [[hapêye]], [[tchoke]], [[tchôde]].
# {{r|n’ aveur pont d’ ådje}}, {{r|n’ aveur nole ådje}} : esse tot djonne u trop djonne po èn ovraedje.
#: rl a: [[hapêye]], [[tchoke]], [[tchôde]]. Franwal: ahåyant po: {{lang|fr|"voilà belle lurette"}}.
#* Dj’ a fwait do bokion, dj’ n’ aveu pont d’ ådje. {{s|LM}}
# {{r|n' aveur pont d' ådje}} : u ▼<FONT COLOR="#0000ff">n'* aveur nole ådje:</FONT> esse tot djonne u trop djonne po èn ovraedje. ''Dj' a fwait do bokion, dj' n' aveu pont d' ådje'' (L. Mahin). ''Il evoyént ls efants e beur k' k’ i n' n’ avént nole ådje.''
# {{r|al fleur di l' l’ ådje}} : co tot(e) djonne.
#* Elle a morou {{~|al}} fene {{~|fleur di l' l’ ådje}}.
# {{r|laide ådje}} : di 12 a 16 ans. Loukîz a [[laidådje]].
# {{r|aveur si ådje}} : aveur 18 ans et s’ poleur miner come ene grande djin.
#: rl a: [[laidådje]].
# {{r|aveura siplinne ådje}}, :{{r|el aveurfoice 18di ansl’ ådje}} : etdi s'25 poleura miner45 come ene grande djinans.
<FONT COLOR="# 0000ff">ritour d'{{r|måle ådje }}, {{r|ritour d’ ådje}} : </FONT> po ene feme, li moumint k' k’ ele ni si rvoet pus tos les moes, diviè 45 ans. rlLoukîz a : [[målådje]]. {{lang|fr|F. ménopause.}}▼#: {{lang|fr|F. être majeur.}} ▼# {{r|ainte plinnedeus ådjeådjes}} : udi 45 a 55 ans
# {{r|prinde di l' l’ ådje}} : comincî a divni vî. ▼<FONT COLOR="#0000ff">el foice di l' ådje:</FONT> di 25 a 45 ans. {{lang|fr|F. à la force de l'âge, en pleine virilité.}}
# {{r|måleesse d’ ene certinne ådje}} : uesse dedja vî.
# {{r|aveur ddja ene bele ådje}} , {{r|esse d’ ådje}} : uesse vî (viye).▼▲<FONT COLOR="#0000ff">ritour d' ådje:</FONT> po ene feme, li moumint k' ele ni si rvoet pus tos les moes, diviè 45 ans. rl a: [[målådje]]. {{lang|fr|F. ménopause.}}
# {{r|inteMoyene deus ådjesÅdje}} : di 45Loukîz a 55 ans[[Moyinådje]].
# {{r|foû d' d’ ådje po}} : trop vî po. ▼#: {{lang|fr|F. à l'âge mûr.}} ▼#* On n' n’ est måy foû d' d’ ådje po s' s’ maryî. ▼▲# {{r|prinde di l' ådje}} : comincî a divni vî.
# {{r|Avou l' l’ tins, nos årans d' l' d’ l’ ådje}} : ervazî a môde di Lapalisse, po risponde a onk (ene) ki dit åk come : "avou l'« avou l’ tins, vos dvénroz bon bon ! " ». ▼# {{r|esse d' ene certinne ådje}} : esse dedja vî.
▲# {{r|aveur ddja ene bele ådje}} : u
<FONT COLOR="#0000ff">esse d' ådje:</FONT> esse vî (viye).
# {{r|Moyene Ådje}} :
#: rl a: [[Moyinådje]].
▲# {{r|foû d' ådje po}} : trop vî po.
▲#* On n' est måy foû d' ådje po s' maryî.
▲# {{r|Avou l' tins, nos årans d' l' ådje}} : ervazî a môde di Lapalisse, po risponde a onk (ene) ki dit åk come: "avou l' tins, vos dvénroz bon !".
▲# rond dins l' tronce d' èn åbe ki mostere si ådje.
▲#* Èn åbe ki les ådjes ni tnèt pus, c' est on tourné.
#: rl a: [[corone]].
#: {{lang|fr|F. anneau de croissance.}} ▼
==== {{H|A}} ====
* [[deus-ådjes]]
* [[Moyinådje]], [[Mîtrin ådje]]
==== {{H|MV}} ====
* (ond dins l’ tronce d’ èn åbe ki mostere si ådje) [[corone]]
==== {{H|Or}} ====
{{Orto
| ådje = R9,10R10,R11,R13
| âdje = C1,O0,O2,O3,O4,S0,S17
| {{=fon|ātš|âdje}} = S38 (hagnon 73)
| ag = E177
| adje = E1,E2,E21,E34
}}
===={{H|ratournaedjes}}====
{{ratour
|fr = {{t+|fr|âge}}
}}
{{ratour|rond dins l’ tronce d’ èn åbe ki mostere si ådje
▲#: {{lang|fr |F. = anneau de croissance .}}
}}
{{ratour|{{r|la ddja bele ådje}}
|fr = voilà belle lurette
}}
▲# {{ratour|{{r| n' aveur pont d'si ådje}} : u
▲#: {{lang|fr |F. = être majeur .}}
}}
{{ratour|{{r|a plinne ådje}}, {{r|el foice di l’ ådje}}
|fr = à la force de l'âge, en pleine virilité
}}
{{ratour|{{r|inte deus ådjes}}
▲#: {{lang|fr |F. = à l'âge mûr .}}
}}
{{ratour|{{r|måle ådje}}, {{r|ritour d’ ådje}}
|fr = {{t+|fr|ménopause}}
}}
| 