schoircî
Walon (Rifondou) candjî
Ordinairmint | Dirî cossoune s’ on prononce /sk/ |
---|---|
schoircî | eschoircî |
Etimolodjeye 1 candjî
Tayon-bodje latén « scortea » (schoice), avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.
Viebe candjî
Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | schoirceye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | schoircîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | schoirçans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | schoirceynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | schoirceyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | schoircive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | schoirceye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | schoircî |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
schoircî (viebe å coplemint)
- (mot d’ boskiyon) peler (on tchenea) po-z awè li schoice.
- Il ont schoircî on gros tchinne pol fé souwer so pî.
- Cwand c' est Schoice-vint, on n' såreut schoircî ås pelozeas — Motî Léonard (fråze rifondowe).
Ratournaedjes candjî
Etimolodjeye 2 candjî
Tayon-bodje latén « excorticare » do tayon-bodje latén « cortex » (ewalpeure, schoice) avou come betchete li tayon-bodje latén « ex » (foû); çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.
Viebe candjî
Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | schoirceye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | schoircîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | schoirçans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | schoirceynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | schoirceyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | schoircive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | schoirceye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | schoircî |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
schoircî
- (viebe å coplemint) (mot d’ mangon) rissaetchî li pea d' ene biesse di botchreye.
- Nosse mangon a schoircî on vea.
- Nos avans on lapén a schoircî.
- Dji su chwarchîye come on lapin— Émile Hesbois.
- rl a: peler, dischoircî, dismoussî, dispeater, kischoircî.
- I ravize on schoircî tchet; u: vos n' dirîz ene schoirceye rinne : il est maigue k' i trawe; i n' est nén bea a vey.
- F. squelettique, décharné.
- I brait dvant d' esse schoircî : I fwait come les tchéns, i brait dvant l' côp.
- i m' schoirceye les orayes : i m' les pele avou ses babuzes.
- F. casser les oreilles.
- C' est todi l' cawe li pus målåjheye a schoircî :
- a) paski l' pea tént fer ås oxheas. b) (imådjreçmint) C' est todi l' fén d' èn ovraedje, li bouxhaedje djus d' on martchî, li dierin decidaedje k' est l' pus målåjhey.
- i schoiçreut on pû po-z aveur li pea : c' est on pice-crosse.
- F. avare.
- Li ci ki tént l' djambe våt ostant k' el ci ki schoirceye : l' ovraedje d' èn aidant våt ostant kel cene do mwaisse.
- schoircî l' francès : el må djåzer.
- dischaver.
- Dj' a schoircî m' doet.
- F. égratigner.
- emantchî (sicroter des cwårs).
- C' est on voleu: i m' a schoircî d' on franc å kilo — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
- I m' a schoircî sol pris d' mes petotes — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
- Li front rebrôkî, les grands ouys plins d’ låmes
L’ efant ctripele li fleur k’ ele vént d’ schoircî
— Martin Lejeune, "L’orake dèl magriyète" (fråze rifondowe).
- F. voler, rouler, escroquer.
- cwand on schoirceye èn ome, on n' a kel pea : (djeu d' mot inte les sinses 1 & 3) li ci k' emantche les ôtes, i n' frè nén long feu.
- bate setchmint a on djeu d' sôs. rl a:
ploumer. F. dépouiller.
- discotaeyî broxhûlmint (må) (do pwin, do djambon, del tchå, del sitofe, ene djin k' on-z opere).
- Il a schoircî ça come on pourcea.
- F. charcuter.
- prinde on gros boket foû di.
- Wai, la, come on-z a schoircî l' pwin! — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- F. entailler.
II. [v.c.n.d.] prinde on trop gros boket. Kî çk' a co schoircî dins l' djambon insi? F. taillader.
III. [v.s.c.] aveur do må. Il a bén schoircî po råyî m' dint. F. peiner, suer, besogner.
IV. si schoircî [v.pr.] si coixhî, tot toumant, et ki l' pea est ene miete evoye et k' ça sonne. I s' a schoircî l' bodene on bea côp. Li costeure di m' botkene m' a schoircî l' talon — Motî d’ Djivet (fråze rifondowe). Dji m' a schoircî l' pea do djno. Dj' a schoircî l' pea di m' djino. Elle a schoircî s' mwin. Ele s' a schoircî l' mwin. On dit eto: dischaver. F. s'écorcher, s'égratigner, s'érafler.
Etimolodjeye: sitindaedje do sinse di schoircî 1 (rissaetchî l' pea, come on rsaetche ene schoice).
Parintaedje candjî
Mots d’ aplacaedje candjî
Sinonimeye candjî
Ratournaedjes candjî
Pårticipe erirece candjî
singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | schoircî | schoircîs |
femrin | schoirceye | schoirceyes |
schoircî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "schoircî".
- Dj' a schoircî l' robete mi-minme.
Addjectif candjî
singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | schoircî | schoircîs |
femrin padrî | schoirceye | schoirceyes |
femrin padvant | schoirceye | schoirceyès |
schoircî omrin
- dischavé (êye), d' aveur sitî cafroyî.
- Dj' a l' pî schoircî — Motî d’ Djivet (fråze rifondowe).
Ratourneures candjî
Ratournaedjes candjî
Etimolodjeye 3 candjî
Viebe candjî
schoircî u eschoircî 3 (codjowaedje) [v.s.c.]
- raler viè Schoice (å Nôr-Ouwess), tot cåzant d' l' air.
- Li vint a schoircî, i va co fé laid !
- rl a: Schoice-vint.