rampono
Walon (Rifondou)
candjî
Etimolodjeye candjî
No d’ djin divnou on cmon no : Jean Ramponneau (1724-1802), rilomé cåbartî a Paris, ki fjhént do mo bon cafè (noûmot eplaidî pol prumî côp diviè 1830).
Prononçaedje candjî
- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀɑ̃.pɔ.no/
- Ricepeures : ram·po·no
Sustantif candjî
| singulî | pluriyal |
|---|---|
| rampono | ramponos |
rampono omrin
- coloe po passer l’ cafè, fwait avou on saetch di stofe, agritchî a on ceke di blanc fier ; ça pout esse djusse ene tchåssete po passer del tchôde aiwe so do cafè.
- Man Clémance vudeut l’ ridant do molén dins l’ rampono, et vierséve l’ aiwe ki gotéve douçmint dins l’ godome. — Marie-Jeanne Cheruy (fråze rifondowe).
- Il estént racrapotés åtoû d’ on vî rampono et boere on racabolou cafè dins des schårdêyès djates. — Dins Rabulets (fråze rifondowe).
- (pa stindaedje do sinse) traitoe, copurade li ci k’ on mete on file a cafè ddins po passer l’ cafè.
- (pa stindaedje do sinse) machine a fé l’ cafè.
- Dji vos l’ dimande gn a-t i å monde ene sacwè d’ pus apetixhant cwand, del plaece d’ a costé, li boune odeur do cafè ki passe dins l’ rampono, vént vo kekyî les narenes. — Eugène Gillain, Li vî coqmwâr, Les Cahiers wallons, lº 25, 1939, p. 422 (fråze rifondowe).
- tchapea ki rshonne al toele do rampono :
- tchapea des djîles di Bince al fén des anêyes 1800.
- ancyin bonet des carabinîs.
- kepi d’ dwanî.
-
(Sinse 1) On rampono. -
(Sinse 2) On rampono di veule e mitan. -
(Sinse 3) On modiene rampono (machine a fé l’ cafè).
Ratourneures candjî
- Cåbaret Rampono : no d’ plaece di Transine, ancyin rôlî d’ dilidjinces, sol nouve voye Nameur Lussimbork.
Parintaedje candjî
Mots vijhéns candjî
Ortografeyes candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes candjî
machine a fé l’ cafè
Francès : percolateur (fr)
Waitîz eto candjî
Lijhoz l’ årtike rampono so Wikipedia