clintchî
Walon (Rifondou) candjî
Etimolodjeye candjî
Tayon-bodje latén * « clinicare » (minme sinse) mot cité dins l’ FEW 2 784a.
Prononçaedje candjî
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /klɛ̃.ˈt͡ʃiː/ /klɛ̃.ˈt͡ʃi/ /klɛ̃.ˈsiː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /klɛ̃.ˈt͡ʃiː/ aschoûtez lu
- Ricepeures : clin·tchî
Viebe candjî
Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | clintche |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | clintchîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | clintchans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | clintchnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | clintchrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | clintchive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | clintche |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | clintchî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
clintchî (2inme troke) (codjowaedje)
- (viebe å coplemint) mete di costé, toide.
- Clintchîz on pô l’ coxhe ki dj’ poye coper ’ne peme.
- Taijhîz vs ! Gn a l’ påte ki clintche li tiesse,
Ca c’ est l’ amour kel mete al fiesse,
L’ amour kil yi dene des frissons,
L’ amour ki, so moens d’ ene sigonde,
Seme li veye tot schoyant disconte
Li smince ki frè djômyî l’ nourson !— Martin Lejeune, "L’amour vint dè passer", dins « L’année des poètes » (1892), p. 230 (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) end aler sol costé, po ene sacwè d’ astampé.
- Il esteut tot ki clintchive sol costé, ci busket la. — Sintake Rimåke (fråze rifondowe)..
- Les sourds qu’ arouflént di so les dzeurs, sussinént des doûs råtchås, ås pas d’ ågne, ås florins d’ ôr, clintchît dzeu s’ corant— Joseph Mignolet, Li payis des soteas (1926), p.41-42 (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) roter d’ triviè.
- (v. sins coplemint) aler d’ triviè, èn nén bén roter.
- (viebe å prono) si leyî aler sol costé.
- Li lune vizon vizu boutéve si crexhant d’ soye al betchete des ploråds ki s’ clintchèt dsu l’ vevî. — Joseph Mignolet (fråze rifondowe).
- L' Ônea ki vs veyoz la tot ctoirtchî dvins ses coxhes,
Et ki s' clintche padzeu l' rew ki passe tot glawzinant ;
S' a si télmint sôlé del friscåde di s' corant
K' il est divnou fôkak et n' est pus a ricnoxhe
— Louis Lagauche, "L' inmant" (1947), p. 74 (fråze rifondowe).
Ratourneures candjî
- gn a rén ki clintche: i gn a nou difåt
- Dj’ a passé avou mi oto d’ shijh ans å controle, mins gn aveut rén ki clintchive.
- si clintchî l’ pî : si toide li pî.
Parintaedje candjî
Mots d’ aplacaedje candjî
Sinonimeye candjî
- aler, esse di biyaire, di cresse, di sclimboigne, di triviè
- hertchî, haetchî, saetchî
Ortografeyes candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes candjî
Pårticipe erirece candjî
clintchî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "clintchî".
Addjectif candjî
singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | clintchî | clintchîs |
femrin padrî | clintcheye | clintcheyes |
femrin padvant | clintcheye | clintcheyès |
- k’ est d’ triviè, sol costé.
- Dj’ end a djamåy pont cnoxhou po si bén scrire e ronde, tot droet, avou des clintchîs djambaedjes e-n imprimé, tot çk’ on vleut. — Auguste Laloux (fråze rifondowe).
Ratourneures candjî
- clintcheyès letes : letes metowes di costé.