brani

Walon (Rifondou)

Li rfondaedje di ç’ mot cial est co so balance. Fåt i scrire « brani » u « breni » ?

Etimolodjeye

Bodje nén clair avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes; mot cité dins l’ FEW 21 52a (etimolodjeye nén acertinêye).

Li bodje pôreut esse:

• Bodje « bren- » ‎(« brin ») (avou candjmint d’ voyale), divni come do brin;
• Bodje * « brenno » (latons); divreut adou esse mot cité dins l’ FEW 1 514b;
• Bodje « brun ».

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /bʀa.ˈni/ /bʀɔː.ˈni/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /bʀa.ˈni/ (waire u nén prononcî insi å 20inme sieke)
• Ricepeures : bra·ni

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	breni / brenixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	brenixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	brenixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	brenixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	brenirè / brenixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	brenixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	brenixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	breni
Ôtes codjowaedjes	come prusti

brani (v. sins coplemint)

1. (mot d’ boskiyon) divni noeråsse et pus tinre, tot djåzant d' on bwès d' tchåfaedje ki n' a nén stî bén sonné, u k' a dmoré trop lontins dvant l' ouxh, et dabôrd ki n' broûlrè nén bén.
   • Cwand l' bwès dmeure trop lontins a l' ouxh, i brenit — Motî Haust-Goffinet d' après l' Tchestea (fråze rifondowe).

• 
  ene beyôle nén sonnêye k' a breni

Parintaedje

branixhaedje

Sinonimeye

• tchåforner, astchåfer

Mots vijhéns

• soker
• hazi

Sipårdaedje do mot

w. do Mitan, Basse Årdene

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• bråni : G206 p. 235
• brani : S0, S24, S25, S117

E rfondou walon :

• breni : R9 ^(lére), R10 ^(lére)

Li mot n’ est nén dins : S5, S44, O2, R13

Ratournaedjes

divni fråjhûle, po do vî bwès

• Francès : pourrir ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	breni	brenis
femrin	breneye	breneyes

brani omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe "brani".
   • C' est do bwès k' a brani.

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	breni	brenis
femrin padrî	breneye	breneyes
femrin padvant	breneye	breneyès

1. divnou fråjhûle, po on vî bwès, å troes cwårt pouri.
   • Vosse bwès n' tchåfrè waire, il est tot brani — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
   • I n’ fijheut nén tchôd, avou l’ plafond bén trop hôt et li fniesse ås simpes cwåreas et tote breneye — Lucyin Mahin, ratournant Jean-Luc Geoffroy.

Sinonimeye

• soké
• viermolou

Ratournaedjes

divnou fråjhûle, po on vî bwès

• Francès : vermoulu ^(fr)
• Gåmès : brèni

Codjowa

	Dobès rfondowes
brani		branixh

brani

1. indicatif prezintrece, prumire djin do singulî, do viebe « brani ».
2. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « brani ».

Sourdants

forbatou so Berdelaedje